به نام خدا 

خرج پرتاب: سوخت و اکسیدکننده به طور مخصوصی در بدنه جای میگیرد که به آن خرج پرتاب می گویند.

چگونگی قرار گرفتن خرج جامد در بدنه در سرعت موشک بسیار موثر است.

خرج ها به دو روش کلی در بدنه جای میگیرند:

الف) سرسوز:وقتی خرج جامد به صورت کاملا پر در بدنه یا سیلندر قرار بگیرد به آن خرج سرسوز یا سیگاری میگویند.

ب) میان تهی (خرج توخالی) :وقتی خرج به صورت کاملا پر قرار بگیرد اما وسط آن خالی باشد خرج میان تهی گفته میشود.

البته هرکدام از این دو روش نیز اشکال مختلفی دارند و نیروهای متفاوتی را ایجاد میکنند.

الف)خرج پیشرانی(پرتابی،سرسوز،سیگاری) : خرج پیشرانی را سرسوز می نامند، زیرا تنها قسمت ممکن خرج برای سوختن قسمت انتهایی و مقابل نازل موشک است.

نکات:

 1. خرج پرتابی از قسمت سطح ابتدایی می سوزد.هرچقدر بیشتر سطوح خارجیِ خرج بسوزد ،گازهای گداخته شده که باعث پرتاب راکت شده ، بیشتر تولید می شوند.

  2.مقدار گازهای گداخته ی تولید شده در صورتی که ترکیب سوخت و اکسید کننده در همه جای خرج یکسان باشد به سطح آزادِ خرج(سطحی که خالی است و با هوا تماس دارد) بستگی دارد.

  3.گازهای تولید شده در تمام طول سوزش به علت اینکه سطح سوزش تغییر نمیکند، ثابت است و تغییرات آن به زمان بستگی دارد.(به این سوزش، سوزش طبیعی گفته می شود.)

  4.تراستِ حاصله از این سوزش نیز به دلیل فوق تقریبا ثابت و یکنواخت است.

ب)خرج میان تهی(خرج حفره ای) :وقتی خرج پرتاب آتش میگیرد ، از قسمت سطح ابتدایی و میانی روشن شده و با سوختن خرج حرارت و گازهای گداخته تولید می شود.گازهای گداخته و در حال احتراق به سوی نازل روانه شده تا نیروی محرکه یا تراست تولید شود.

نکات:

  1.سرعت سوزش در پیشران هایی با خرج حفره ای یکسان نیست.سوخت از سطح خالی میانی شروع به سوختن می کند و به طرف عمق آن پیشرفت می نماید.

  2.اگر قسمت میانی به صورت یک حفره ی ساده و یا لوله ای خالی باشد میگوییم:«خرج با سیر صعودی میسوزد.»زیرا سطح سوزش دائماً افزایش پیدا می کند و گازهای گداخته شده ی بیشتری تولید می نماید.

  3.افزایش سطح سوزش به این دلیل است که هرچه مقدار خرجِ سوخته شده بیشتر شود، سطح حفره ی خالی بیشتر شده و در نتیجه سطح سوزش افزایش پیدا می کند.

 4.خرج با سرعت سوزش بالارونده ،به علت تولید گازهای گداخته شده و افزایش سطح سوزش، بیش از پیش باعث تولید تراستِ افزاینده می شود.

5.میتوان خرج را بصورت ستاره ای در بدنه قرار داد.پیشران با خرج ستاره ای شکل، دارای میزان سوزش کم شونده و در عوض سرعت ابتدایی بالا می باشد، لذا با گذشت زمانِ سوزش ، گازهای گداخته شده ی حاصل کم می شود.

  6.سطح آزاد خرج حفره ای با شکل ستاره ای بیش از سطح آزاد خرج حفره ای به صورت لوله ی تو خالی است.وقتی آتش زنه عمل می کند ، سوزش بیشتر سطح ، تولید گازهای گداخته شده را بیشتر می نماید.

  7.وقتی شکل خرج به صورت ستاره ای است، با سوزش قسمت های تیزِ ستاره ، سطح سوزش کم تر از سطح اولیه می شده و مقدار گازهای تولید شده نیز از مقدار اولیه کم تر می شود تا اینکه تمام خرج سوخته و بدنه به صورت لوله یا سیلندر خالی باقی بماند.

پی نوشت: خرج مضاعف یا دو مرحله ای به صورت جداگانه تشریح می شود.